Okyanuslardaki ‘girdap öldürmenin’ etkisi artık bir tahmin meselesi değil

Rüzgardan gelen kinetik enerjiyle hareket ettirilen okyanus akıntıları, Dünya ikliminin büyük moderatörleridir. Ekvatordan kutup bölgelerine ısı aktararak gezegenimizi yaşanabilir hale getirmeye yardımcı olurlar.

Yine de, bilim adamlarının bu karmaşık sistemi incelemek için kullandıkları büyük ölçekli modeller, rüzgarın okyanusun en enerjik bileşenleri üzerindeki etkisini doğru bir şekilde açıklayamıyor: dönen, orta ölçekli girdaplar. 50 ila 500 kilometre büyüklüğündeki bu dairesel su akıntıları, Gulf Stream gibi daha büyük okyanus akıntılarının yörüngesini belirlemek için kritik öneme sahiptir.

İçinde ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edilen kağıtBilim Gelişmeleriaraştırmacılar Rochester Üniversitesi ve Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, daha büyük akıntıları iten rüzgarın 260 kilometreden daha kısa girdaplarda nasıl ters etki yarattığını ve bunun da “girdap öldürme” adı verilen bir fenomenle sonuçlandığını ilk kez belgeliyor.

Ayrıca bu girdaplı öldürmenin genel etkisinin ilk doğrudan ölçümünü de sağlıyorlar: 50 gigawatt kinetik enerjinin sürekli kaybı — yıl boyunca her 20 dakikada bir Hiroşima nükleer bombasının patlamasına eşdeğer.

Rochester Üniversitesi’nden ilgili yazar Hussein Aluie, “İlk kez, uydu gözlemlerinden doğrudan ölçümler yaparak girdap öldürmeyi minimum varsayımla çözebiliyoruz” diyor.

Ekip, uydu görüntülerine kaba taneli bir yaklaşım uyguladı. Bunu yapmak, araştırmacıların birbirine gömülü karmaşık, çok ölçekli okyanus akıntıları ve girdap yapılarını ayırmasına izin verdi.

Aluie, yöntemin, zamansal dalgalanmalara odaklanan çoğu oşinograf tarafından kullanılanlardan daha ayrıntılı bir mekansal analiz sağladığını söylüyor. Bu yöntemler ya girdap öldürmenin etkisini hesaba katmaz ya da çılgınca değişen tahminler sağlar.

Aluie, bilim adamlarının girdap öldürmeyi 1980’lerin sonlarından beri idealize edilmiş modellerden bildiklerini söylüyor.

Bir girdap, saat yönünde veya saat yönünün tersine dönen bir daire gibidir. Bununla birlikte, girdabın üzerinden akan herhangi bir rüzgar yalnızca bir yönde hareket edecek ve dairenin yarısının en azından kısmen aynı yönde hareket etmesine “yardımcı olurken” diğer yarısını engelleyecektir.

“Bir yandan rüzgar okyanusu hareket ettiriyor ama yine de okyanusun en enerjik olan kısmını öldürüyor. Bu nedenle, mantıksız ve daha önce doğrudan ölçülmemiş bir şey çünkü insanlar yanlış aletler kullanıyordu. “diyor Aluie.

Daha iyi bir araç önemlidir, çünkü girdap öldürmeyi etkileyebilecek diğer faktörler ve okyanus akıntıları, ısı akışı, tuz konsantrasyonları ve besinlerin ve deniz organizmalarının yükselmesinin diğer yönlerinde girdapların önemi hakkında birçok soru vardır. Aluie’ye göre, bu makalede gösterilen yöntemin okyanus bilimciler tarafından bu gizemleri çözmek için uyarlanacağını umuyoruz.